Björn Oostra, hoofdredacteur De Limburger: Nepnieuws: een bedreiging voor onze democratie én een kans voor de journalistiek
29 juni om 11:00 - 13:00
€5
Het maken en verspreiden van nepnieuws raakt onze democratische samenleving in de kern: de verspreiding van onjuiste of gemanipuleerde informatie kan leiden tot paniek, verwarring en zelfs fysiek geweld. Met kunstmatige intelligentie vervaardigde berichten en beelden wordt de publieke opinie misleid en worden zelfs verkiezingen beïnvloed. Björn Oostra, hoofdredacteur van De Limburger, komt erover vertellen en laat zien hoe zijn krant de strijd aanbindt tegen nepnieuws en wat hij doet om het vertrouwen in de journalistiek te versterken.
Een bijzonder voorbeeld van georganiseerde desinformatie is de manier waarop Rusland via trollenfabrieken probeerde de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden. De Internet Research Agency (IRA), een in Sint-Petersburg gevestigd bedrijf dat wordt gelinkt aan het Kremlin, speelde een cruciale rol in het verspreiden van misleidende informatie tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en 2020.
De IRA gebruikte duizenden nepaccounts op sociale mediaplatforms zoals Facebook, Twitter en Instagram om politieke verdeeldheid te zaaien. Zo werden er nepnieuwsartikelen verspreid die Hillary Clinton in een kwaad daglicht stelden, terwijl Donald Trump juist positief werd neergezet. Russische trollen creëerden en beheerden pagina’s gericht op specifieke doelgroepen, zoals Black Lives Matter-aanhangers of conservatieve christenen, om polarisatie te versterken. Dit leidde ertoe dat miljoenen Amerikanen misleidende of volledig verzonnen berichten als waar aannamen en hun stemgedrag mogelijk beïnvloed werd.
Daarnaast maakten Russische trollen gebruik van bots om hashtags als #MAGA en #CrookedHillary viraal te laten gaan. De Amerikaanse inlichtingendiensten concludeerden in meerdere rapporten dat deze desinformatiecampagnes erop gericht waren het vertrouwen in de democratische instellingen te ondermijnen en de politieke chaos te vergroten.
Maar, nepnieuws biedt ook kansen. Voor de onafhankelijke journalistiek. Waar op social media steeds vaker onzinberichten verschijnen die niet van echt zijn te onderscheiden, kunnen kranten als De Limburger het verschil maken. Artikelen van kwaliteitsmedia moeten een soort keurmerk krijgen: wat u leest, hoort of ziet is gemaakt door een onafhankelijke journalist die zijn werk naar eer en geweten doet. Dit bericht kunt u vertrouwen! De journalistiek heeft niet alleen een belangrijke taak, maar ook een enorme verantwoordelijkheid. Wij moeten er alles aan doen dat wat u leest ook klopt, wij moeten er kortom voor zorgen dat u ons kunt vertrouwen. En vrij naar wijlen minister Ien Dales: een beetje vertrouwen bestaat niet.
Over de spreker:
Bjorn Oostra (52) is sinds 2020 hoofdredacteur van De Limburger. Daarvoor was hij adjunct-hoofdredacteur en chef van de nieuwsdienst en de onderzoeksredactie. Oostra begon zijn carrière in 1996 als verslaggever van De Limburger op de regioredactie in Roermond.
